“Ở nhà là yêu nước” hay “Kệ tôi cứ chạy”? Câu trả lời là…
Ở vào thời điểm rất nhạy cảm của đại dịch COVID-19, giới runner nổ lên cuộc tranh cãi: “Ở nhà là yêu nước” và “Kệ tôi cứ chạy”. Mỗi bên đều có lý lẽ riêng của mình. Thực tế, trong tình hình dịch bệnh hoành hành, Việt Nam đã cho thấy tính hiệu quả của các biện pháp phòng ngừa. Tuy có hơi cực đoan, nhưng rõ ràng các biện pháp này làm giảm số ca lây nhiễm, không đến nỗi “toang” như các nước Châu Âu hay Mỹ. Tuy nhiên, ban biên tập Boidapchay nghĩ rằng nếu pháp luật vẫn cho phép (nghĩa là chưa có lệnh phong tỏa), thì chúng ta vẫn có thể ra ngoài chạy, tuy nhiên phải tuyệt đối tuân thủ một số hành vi giữ vệ sinh, để bảo vệ bản thân và gia đình.
Trước khi nói về chủ đề “tập ngoài trời sao cho an toàn”, chúng tôi xin được nhắc lại một lần nữa các quy tắc chung trong tập luyện mùa dịch bệnh sau:
- Tập luyện ngoài trời tại nơi vắng vẻ, tránh lây nhiễm SARS-Cov 2.
- Không tập nặng tránh suy giảm miễn dịch.
- Không kiêng hoặc giảm tinh bột, tránh suy giảm miễn dịch.
Cơ chế lây bệnh của Covid-19
Trước khi bàn về việc có nên chạy ở ngoài hay ở trong nhà, chúng ta cần nói qua về cơ chế lây bệnh của virus SARS-Cov-2 (gọi tắt là coronavirus). Coronavirus được chứng minh lây từ người sang người, qua đường nước bọt (ho hoặc hắt xì). Khi người bệnh hắt xì, các giọt dịch nhầy hô hấp li ti vẫn còn đọng trong không khí trước khi rơi xuống đất và biến mất. Nếu bạn đứng gần và hít các giọt dịch chứa virus thì sẽ nhiễm bệnh. Ngoài ra, nếu bạn chạm vào người bệnh (như bắt tay) rồi lại sờ lên mặt, miệng của mình thì cũng rất dễ nhiễm bệnh
Chạy ở ngoài có an toàn không?
Trên cơ sở cơ chế lây bệnh của virus nêu trên, câu trả lời là có – chạy ở ngoài có an toàn! Tuy nhiên, bạn nên chỉ chạy một mình. Khi vận động theo nhóm và một người ho hoặc hắt xì, vi khuẩn có thể theo nước bọt di chuyển đến cơ thể chúng ta, hoặc bám vào những vật dụng mà chúng ta không may sờ vào. Vào thời điểm này, bài chạy bộ tốt nhất là chạy một mình ở những khu vắng vẻ.
Khi bạn đang trong tình trạng cách li hoặc buộc phải ở nhà, bạn nên tập tạ, hoặc những bài tập sử dụng trọng lượng của bản thân (hít đất, hít xà), hoặc chạy trên treadmill. Nếu bạn bị bệnh, dừng ngay việc tập luyện. Nhiều người nghĩ rằng tập thể thao sẽ “đẩy” virut ra ngoài, nhưng thực tế hoàn toàn ngược lại.
Bạn có nên chạy theo nhóm?
Bạn không nên chạy theo nhóm trong thời điểm hiện tại. Như đã đề cập, virus có thể lây lan chỉ với một cái hắt xì nhẹ, nên dù bạn có cảm giác nhàm chán thế nào khi chạy một mình thì cũng nên cố gắng. Khi bạn chạy và gặp phải một nhóm đông người, tốt nhất nên giữ khoảng cách tối thiểu là 2 mét hoặc tốt hơn là nên rẽ vào một đường khác để chạy.
Một số chuyên gia cũng nói rằng bạn có thể chạy với một người bạn khác (không phải là nhóm, chỉ có 2 người), miễn sao khoảng cách các bạn chạy cách nhau 1-2 mét. Tuy nhiên, chúng tôi không cho rằng đó là một ý hay. Thử tưởng tượng: nếu bạn chạy ngay đằng sau người khác, và các bạn đang chạy bài interval biến tốc nặng nề. Việc khạc nhổ, ho, hắt xì nhiều khả năng không tránh khỏi. Nếu người chạy trước hắt xì, với pace của các bạn đang tập, bạn sẽ hứng trọn đống nước hắt xì đó vào mặt khi bạn đang chạy tới. Vì vậy, một lần nữa chúng tôi khuyên chạy một mình.
Đeo khẩu trang rồi dắt tay nhau tụ tập như thế này – liệu bạn có chắc sẽ an toàn?
Chúng ta cũng nên hiểu rộng cụm từ “chạy theo nhóm”, nghĩa là không chạy nơi đông người. Kể cả bạn có chạy một mình, nhưng lại chọn đúng thời điểm 17-18h chiều tối, tại công viên Thống Nhất, cùng lúc với cả trăm người từ già, trẻ, lớn, bé thì việc chạy một mình là vô ích. Như đã đề cập ở trên, virus lây lan qua việc tiếp xúc ở cự ly gần 1-2 mét. Bởi vậy nên mới có thuật ngữ “giãn cách xã hội”, nhằm ám chỉ việc không tụ tập nơi đông người, xếp hàng cách nhau 1 mét v.v… Vì vậy, không những bạn nên chạy một mình, mà chúng tôi muốn nhấn mạnh bạn cần phải chạy ở nơi vắng vẻ nữa. Những nơi đó có thể là khu đất trống gần nhà (chạy càng sớm càng tốt cho vắng người), Sala lúc sớm vắng người hoặc tối khuya, Khu Công Nghệ Cao TP HCM (Quận 9) hay thậm chí ở khu nghĩa trang ở Hà Nội như một bạn đang làm (hình dưới). Tuyệt đối tránh những nơi đông đúc như công viên, hồ Gươm, v.v..
Covid-19 có lây qua đường mồ hôi?
Về vấn đề lây lan qua đường mồ hôi, dựa vào những nghiên cứu trên những ca nhiễm gần đây cho thấy coronavirus chỉ lây lan qua dịch nhầy đường hô hấp (ho, hắt xì) chứ không phải mồ hôi. Tuy nhiên, bạn cũng nên không vì thế mà chủ quan. Nên nhớ rằng, trong giai đoạn này, tiếp xúc với người và vật càng ít càng tốt.
Nước bọt và Covid-19
Nếu bạn là người có thói quen khạc nhổ hoặc xì mũi khi chạy, bạn nên ngừng ngay những hành động này. Theo ý kiển của chuyên gia bệnh lây nhiễm Amy Treakle The Polyclinic ở Seatle, coronavirus có khả năng lây nhiễm qua đường nước bọt. Khi bạn khạc nhổ, nó không chỉ mang theo đờm mà đôi khi còn có cả những dịch nhầy từ phổi nơi virus trú ngụ. Tương tự như nước bọt, khi bạn bị chảy mũi nước và hắt xì, virus cũng rất dễ lây lan qua đường này. Đó cũng chính là lí do tại sao bạn nên tách hẳn khỏi đám đông khi chạy, vì khoảng cách 2 mét khi cách li xã hội đôi khi vẫn đầy rủi ro khi runner sau bạn có thể hắt xì lên quần áo bạn.
Chạy và mang khẩu trang
Hiện nay, việc đeo khẩu trang ở ngoài đường đã trở thành việc bắt buộc. Đã có nhiều bài báo nói về người tập thể dục bị phạt vì không đeo khẩu trang, và mạng xã hội cũng lên án hành động này không thương tiếc. Đây quả là nỗi khổ cho runner vì mang khẩu trang ngồi thở bình thường đã khó chứ nói gì việc đi chạy.
Thật ra việc đeo khẩu trang như ở Việt Nam không hẳn sẽ giúp mọi người tránh virus. Trước khi các bạn cầm gạch lên ném, để tôi giải thích:
- Mặc dù không có nhiều nghiên cứu, nhưng có vẻ nhìn chung, khẩu trang y tế cũng giúp ngăn ngừa lây bệnh hơn một chút so với không đeo khẩu trang. Nhưng đó là khẩu trang y tế với cấu tạo đặc biệt – gồm màng chống thấm nước để ngăn dịch tiếp xúc với miệng.
- Khẩu trang phải được đeo đúng cách: che toàn bộ mũi, miệng, tránh để hở, các nết gấp khẩu trang hướng xuống dưới (để tránh dịch đọng lại trên các nếp gấp khẩu trang)
- Nhiều người vẫn đeo khẩu trang vải, và chúng ta biết rằng virus có thể bám trên vải cả ngày (vài chục giờ). Chỉ cần không để ý dùng tay sờ lên khẩu trang, rồi chạm vào mặt thì bạn “toang” rồi đấy (đó là chưa nói tới việc quên giặt khẩu trang, và giặt có kỹ không v.v..)
Tuy nhiên, luật vẫn là luật. Nếu bạn chạy một mình ở nơi vắng người thì cũng không ai để ý và bạn cũng không tiếp xúc với ai. Nhưng nếu bắt buộc mang khẩu trang, một KOL ở làng chạy Việt Nam dùng cách dưới đây. Thực ra đây là một cách để đối phó (cơ bản là đeo sai cách như đã đề cập ở trên và như vậy khẩu trang không có tác dụng), nhưng nếu chạy một mình nơi không một bóng người thì có lẽ cũng có thể du di 
Rửa tay và rửa tay
Đương nhiên tập ở nhà có ít rủi ro hơn ở ngoài đường. Tuy nhiên, một lưu ý quan trọng nữa là bạn nên thường xuyên rửa tay cẩn thận, ngay cả khi tập luyện ở nhà. Covid-19 có thể sống lâu hơn trên những bề mặt rắn, nên bạn luôn phải cẩn trọng và phòng ngừa bằng việc rửa tay. Tất cả vật dụng luyện tập (tạ, máy chạy bộ) cũng cần được lau chùi cẩn thận mỗi khi tập xong. Việc này để bảo vệ gia đình và những người thân của bạn.
Hệ miễn dịch của tôi có suy giảm sau khi tập nặng?
Như đề cập trong bài Tránh rước bệnh vào người khi tập luyện, hệ miễn dịch của bạn sẽ yếu đi khi glycogen bị đốt hết. Điều đó có nghĩa là sau khi chạy marathon hoặc hoạt động với cường độ mạnh, tính năng phòng vệ của cơ thể sẽ bị ảnh hưởng. Nếu bạn tập nặng 90 phút thì cơ thể sẽ đặc biệt mong manh trước virus và bệnh tật trong 3 ngày sau đó. Ngoài ra, stress về mặt thể chất cũng như tinh thần từ việc hoạt động mạnh cũng làm bạn dễ bị cảm hơn. Vì vậy, tuyệt đối tránh các bài chạy nặng như những bài biến tốc. Bạn có thể chuyển sang chạy zone 2 vừa bảo đảm an toàn lại hiệu quả.
Kết
Thật may mắn vì hiện nay chính phủ vẫn làm rất tốt công tác quản lý dịch. Và may mắn là chúng ta vẫn chưa bị lệnh giới nghiêm hay phong tỏa như ở Châu Âu. Vì vậy chúng ta vẫn có thể ra ngoài một cách tự do hít thở khí trời. Đối với nhiều runner, việc chạy bộ cũng gần như hít thở vậy, và chúng ta nên cảm thông cho việc này. Việc cần thiết nhất chúng ta nên làm, đó là tập luyện có trách nhiệm với người thân và cộng đồng: tập một mình, ở nơi vắng vẻ, tránh xa cộng đồng, cách người khác 1-2 mét, không tập nặng và rửa tay thường xuyên.
The post Mùa Covid-19: ra ngoài hay ở nhà? appeared first on BoiDapChay.com.